Toen dit Romeo en Julia-achtige verhaal voor het eerst in 1937 in Wenen verscheen, werd het meteen een bestseller. De liefdesgeschiedenis van Ali Shirvanshir, een moslim-edelman, en Nino Kipriani, de dochter van een christelijke koopman, speelt in Azerbeidjan ten tijde van de Russische revolutie en de Eerste Wereldoorlog. Liefde over etnische grenzen heen is al een gewaagd thema, maar als men had geweten wie achter het pseudoniem schuilging, was het boek pas echt een schandaal geworden. De auteur, Lev Nussimbaum, was een jood, geboren in Bakoe (waar de roman grotendeels speelt), die in 1920 voor de bolsjewieken naar Duitsland was gevlucht. In Berlijn bekeerde hij zich tot de islam en deed hij zich graag voor als een moslimprins uit de Kaukasus. Zijn eigen multiculturele achtergrond vormde de voedingsbodem voor deze roman, die meer is dan het verhaal van een gedwarsboomde liefde. De liefdesscènes zijn weliswaar zo mooi als de verhalen van Sheherazade en er is ook een behoorlijke portie avontuur aan toegevoegd -- inclusief een schaking, een wilde achtervolging en bloedwraak --, maar het boek gaat vooral over culturele en religieuze identiteit in een land waar zoveel volkeren naast elkaar leven en dat een speelbal is van Azië en Europa.

Met groot inlevingsvermogen schildert Said de zeden en gebruiken, de vooroordelen en de principes van de diverse volksgroepen en generaties, die heen en weer worden geslingerd tussen de hang naar traditie en de roep om vernieuwing. Als er één boek bol staat van couleur locale, is het wel Ali en Nino, soms zelfs in die mate dat de veelheid van exotische namen en dingen het lezen belemmert. Wie wil weten hoe verschillend islamitische geloofsrichtingen over de vrouw en het huwelijk denken, wat de motor is in de strijd voor etnische identiteit en hoe het leven van een vrouw in een Perzische harem verliep, komt met deze roman al behoorlijk ver. Maar ook de schoonheid van de woestijn, de grote gastvrijheid, de blinde strijdlust en de uitzinnige flagellantenprocessies worden in geuren en kleuren beschreven. Dat de auteur ondanks zijn fascinatie voor het exotische de moeilijkheden die met een 'gemengd' huwelijk gepaard gaan niet minimaliseert, geeft het verhaal nog meer overtuigingskracht. Het historische en politieke kluwen van de Kaukasus mag dan niet het makkelijkst via een roman te ontrafelen zijn, door de veelzijdige thematiek en de onopdringerig poëtische stijl is dit een proeve van inculturatie die kan tellen. [Erik de Smedt] Verberg tekst

De liefdesgeschiedenis van Ali Shirvanshir, een jonge adellijke moslim, en Nino Kipiani, dochter van een christelijk zakenman. Het verhaal speelt zich af in Bakoe (Azerbeidzjan), een stad aan de Kaspische Zee waar Oost en West elkaar ontmoeten. Ali, de verteller, houdt al vanaf zijn kinderjaren van Nino. Hij voelt zich één met Azië, zij met Europa. Ondanks de grote cultuurverschillen overwint hun liefde en trouwen ze. Totdat twee cruciale momenten uit de geschiedenis zich onherroepelijk aan hen opdringen: de Eerste Wereldoorlog en de Russische Revolutie. Ali vecht voor een onafhankelijke islamitische staat, een verloren gevecht tegen het Rode Leger, en sterft. Nino kent de afloop bij voorbaat en vlucht na een dramatisch afscheid weg uit Bakoe. Prachtig geschreven, meeslepende en ontroerende roman in een goede vertaling. Achter het pseudoniem Kurban Saïd gaat Lev Nussimbaum (ca. 1905-1942) schuil, die werd geboren uit een rijke joodse familie in Bakoe. Deze versie van het Romeo en Julia-verhaal, voor het eerst in 1937 in Wenen gepubliceerd, kan met recht een meesterwerk worden genoemd. Klein formaat, kleine druk. Verberg tekst